Carlijn Bergshoeff sprak voor Omgevingsmanagement, de podcast met Bart Joosten van XKP Visual Engineers. Bart helpt ingenieurs hun ideeën te vertalen naar beelden die iedereen begrijpt. Tijdens het gesprek blijkt dat hij daarmee niet alleen een technisch, maar ook een communicatief gat overbrugt. Want wat blijkt? De manier waarop Nederland communiceert over projecten is uniek in Europa.
Van CAD-tekening tot context
Een technisch ontwerp vertelt niet automatisch een duidelijk verhaal. Een lijn op een kaart of een 3D-model zegt de gemiddelde omwonende weinig. Bart en zijn collega’s dichten die kloof met visualisaties en de ProjectAtlas, een interactieve kaartapplicatie die inmiddels in meer dan 160 projecten wordt gebruikt. “Wij helpen uitleggen wat een ingenieur bedenkt,” zegt hij. “Beelden maken complexe plannen begrijpelijk en dat helpt bij het gesprek met de omgeving.”
Die behoefte aan begrijpelijke communicatie is precies waar de raakvlakken met omgevingsmanagement ontstaan. “Omgevingsmanagers doen eigenlijk hetzelfde,” merkt Carlijn op. “Alleen vertalen wij de techniek naar de beleving van de bewoners.”
Democratie in beeld
Wat interessant is, is dat die behoefte aan vertaling niet overal vanzelfsprekend is. Bart werkt in meerdere landen en ziet dat Nederland ver voorloopt in het betrekken van omwonenden. “In Duitsland, Frankrijk en Oostenrijk zie je dat participatie nog vaak formeel is,” vertelt hij. “Pas als de vergunning is aangevraagd, wordt de omgeving geïnformeerd. In Nederland doen we dat veel eerder.”
De oorzaak ligt volgens hem deels in onze bevolkingsdichtheid, dus meer mensen op minder ruimte, maar ook in onze cultuur van overleg en transparantie. Daardoor is omgevingsmanagement hier niet alleen een vak, maar een vanzelfsprekend onderdeel van het proces geworden. “Andere landen kijken naar Nederland als voorbeeld,” zegt Bart. “Ze zien dat projecten sneller verlopen als je de omgeving eerder betrekt.”
Van Duitse snelwegen tot Franse dorpen
Dat verschil wordt nog duidelijker als Bart vertelt over projecten in Duitsland en Frankrijk. In Duitsland duurt de aanleg van een snelweg gemiddeld drie jaar langer dan in Nederland, vooral door langdurige procedures en late weerstand.
In Frankrijk leerde Bart dat communicatie letterlijk op dorpsniveau begint. “Onze klant wilde dat elk dorpje een eigen label kreeg in de kaart,” zegt hij lachend. “Omdat de burgemeester van elk dorp de eerste gesprekspartner is. Soms is dat gewoon de lokale bakker of boer.”
Het laat zien dat elk land zijn eigen communicatiestructuur heeft, en dat Nederlandse vanzelfsprekendheden niet overal opgaan. Waar wij spreken met wijkraden, praten Fransen met burgemeesters. Waar wij een omgevingsmanager hebben, werkt Duitsland met een projectdirecteur of persvoorlichter. Het besef dat je je aanpak moet aanpassen aan de lokale context is volgens Bart essentieel. “We dachten: wij weten hoe het moet. Maar de context bepaalt alles.”
Wat Nederland nog kan leren
Toch betekent dat niet dat Nederland niets meer te leren heeft. “In andere landen zit nog veel kennis in huis,” vertelt Bart. “Zij hebben vaak nog eigen ingenieursafdelingen die hun ontwerpen zelf maken. In Nederland besteden we dat steeds vaker uit, waardoor kennis verdwijnt.” Daarnaast zijn onze oosterburen grondiger in hun onderzoeksfase. “Projecten duren langer, maar als ze beginnen, gaan ze ook echt door.”
Zijn conclusie is nuchter en typisch Nederlands: “Ik ben voor snelheid en pragmatiek, maar we kunnen wel leren om iets zorgvuldiger te zijn. Sneller beslissen, maar niet zonder te kijken of alles klopt.”
De kracht van beeld en openheid
Wat Bart omgevingsmanagers vooral wil meegeven, is dat openheid loont. “Wie vanaf het begin helder uitlegt wat het plan is, krijgt betere gesprekken en meer waardevolle input. Dat maakt niet alleen het project beter, maar ook de relatie met de omgeving.”
Hij ziet de Nederlandse omgevingsmanagers als inspiratiebron voor andere landen. “Jullie lopen voorop, dus blijf vooral doen wat je al doet!”
Precies dat is de boodschap van deze aflevering: beeld en communicatie zijn twee kanten van dezelfde medaille. Waar Bart helpt om techniek begrijpelijk te maken, zorgen omgevingsmanagers dat die boodschap landt bij de mensen die het aangaat.